Kaşıntı, kaşıma isteğine yol açan rahatsız edici duygudur. Kaşıntı bir hastalık değil, bir belirtidir. Kaşıntı, çeşitli deri hastalıklarına eşlik eden bir belirti olabilirken, aynı zamanda sistemik bir hastalığın da işareti olabilir. Bu nedenle kaşıntı deyip geçmemek gerekir!..
Kaşıntılı deri hastalıkları:
Yeni girdiğimiz kış aylarında en sık kaşıntı sebebi deri kuruluğudur. Özellikle bacaklar, kollar ve gövdede görülmektedir ve nemlendiriciler faydalı olmaktadır. Bulaşıcı hastalıklardan uyuz, bitlenme en korkulan kaşıntı sebeplerindendir. Yaz aylarında ise vücudumuzu ziyaret eden böcek ısırıkları da şiddetli kaşıntıya yol açar. Mantar hastalıklarının, özellikle ayaklarda ve kasıkta yerleşen türü hem sık görülmekte, hem de hayat kalitesini fazlasıyla düşürmektedir. Uçuk, zona, siğil, molluskum gibi virüsler aracılığıyla oluşan hastalıklar da bazen terleme ve sürtünme nedeniyle kaşıntıya yol açabilir.
Deride kızarıklık, kabarıklık gibi gözle görülebilen değişikliklere yol açan çeşitli deri hastalıkları da kaşıntıyla seyreder. Örneğin ekzemalar, kurdeşen, sedef hastalığı, madalyon hastalığı, ilaç allerjileri, güneş allerjisi gibi... Deri kanserlerinin özel bir türü de deride kızarıklık, kepeklenme gösteren kaşıntılı, geniş plaklar şeklinde ortaya çıkabilir.
Kaşıntıya sebep olan sistemik hastalıklar:
Böbrek ve karaciğer hastalıkları, tiroid hastalıkları, paratiroid hastalığı, şeker ve gut hastalığı, gebelik, menopoz, demir eksikliğine bağlı kansızlık, kan değerlerinin normalden yüksek olması, barsak kurtları, kemik iliği ve lenf sistemiyle ilgili kötü huylu hastalıklar şeklinde sıralanabilecek çeşitli hastalıklar kaşıntıyla seyredebilir. AIDS hastalığı da, bir çok deri belirtisinin yanı sıra kaşıntıyla kendini gösterebilir.
Bunun yanında multipl skleroz veya sinir basısı gibi nörolojik hastalıklarda da kaşıntı görülebilmektedir. Bazı psikolojik hastalıklar örneğin kaygı bozukluğu, depresyon veya obsesif bozukluklar da kaşıntıya yol açabilir. Kullanılan ilaçlardan aspirin, antibiyotikler, tansiyon ilaçları ve diğer bazı ilaçlar da hassas kişilerde kaşıntı nedeni olabilir.
Kaşıntıyla gelen bir hasta nasıl değerlendirilir?
Allerji hikayesi, ailede deri hassasiyeti olup olmadığı, sistemik hastalıklar, meslek, hobiler, kullandığı ilaçlar, kullandığı bitkisel ilaçlar ve gıda takviyeleri, gıda alışkanlıkları, stres öyküsü, deriye temas eden maddeler, yakın arkadaşlar veya ailede kaşıntı öyküsü, banyo sıklığı ve alışkanlıkları, bitki, hayvan teması öyküsü, cinsel öykü, seyahat öyküsü, eşlik eden deri değişiklikleri ve daha önce aldığı tedaviler sorgulanır. Kaşıntının günün hangi saatlerinde meydana geldiği, arttırıp azaltan sebepler olup olmadığı öğrenilir.
Yapılan dermatolojik muayeneden sonra, saptanan bulgulara göre gerekirse kan, idrar, gaita tetkikleri yapılır. Bazı durumlarda görüntüleme yöntemlerine geçilir. Allerjiden şüphelenilirse allerji testleri yapılır.
Kaşıntı nasıl tedavi edilir?
Öncelikle kaşıntıyı başlatan veya şiddetlendiren sebepler varsa ortadan kaldırılır. Deri kuruluğu nemlendiricilerle giderilir, deriye kimyasal maddeler, parfüm, sabun, yünlü ve sentetik giysiler, sıcak teması önlenir. Allerji saptandıysa allerjiye neden olan ilaç, gıda gibi faktörlerden kaçınılır. Kaşıntı eğer altta yatan bir hastalığa bağlı olarak gelişmişse, bu hastalığın belirlenip tedavi edilmesi gerekir. Örneğin kansızlığa bağlı kaşıntıda demir tedavisi verilmeli veya barsak paraziti varsa bunun tedavisi yapılmalıdır.
Oldukça rahatsız edici bir duygu olan kaşıntıyı kesmek için de bir takım ilaçlara başvurulur. Dışarıdan uygulanan kremler veya ağızdan alınan haplar verilebildiği gibi, bazen enjeksiyon tedavileri veya daha dirençli durumlarda yapay güneş ışını tedavisi veya nörolojik ilaçlara başvurulabilir.